Artikel
Prof. Mr R.P. Cleveringa, saai of juist heel interessant? Kees Schuyt geeft het antwoord
Door Jet Kooderings
Kees Schuyt, jurist, socioloog en filosoof, één van de grondleggers van de rechtssociologie in Nederland, werkt momenteel aan een biografie over professor mr. Rudolph Pabus Cleveringa (1894-1980). Deze hoogleraar in de rechtsgeleerdheid te Leiden hield als eerste op 26 november 1940 een openlijke protestrede tegen het ontslag van Joodse ambtenaren. Tijdens de bijeenkomst van Nieuwe Zondagen op 8 april, de een na laatste van dit seizoen, vertelde Schuyt over het leven van Cleveringa, een saaie man volgens de overlevering.
De manier waarop Schuyt er over vertelde was alles behalve saai, bevlogen sprak hij over Cleveringa en de bezoekers van deze Nieuwe Zondagen bijeenkomst luisterden als geïnteresseerde studenten aandachtig naar zijn college.De reden waarom Kees Schuyt een biografie schrijft over Cleveringa is eenvoudig: er was er nog geen. Niet omdat deze man niet belangrijk is geweest, maar meer omdat er weinig over hem te vertellen zou zijn. In de ogen van Kees Schuyt is het levensverhaal van Cleveringa juist wel boeiend en niet alleen omdat diens rede van 26 november 1940 in 2015 is uitgeroepen tot de ‘Beste speech van Nederland’. Nog jaarlijks is deze dag een gedenkdag aan de universiteit van Leiden. ,,Deze protestrede is een deel van onze nationale geschiedenis en de belangrijkste toespraak van de vorige eeuw”, aldus Schuyt in zijn betoog. Gloedvol vertelt hij over het leven van Cleveringa, die naar aanleiding van zijn protestrede zeven maanden in het Oranje Hotel gevangen heeft gezeten en later in gevangenkamp Vught.
Aan het eind van de oorlog was Cleveringa lid van het College van vertrouwenspersonen van het verzet. Uitvoerig vertelt Kees Schuyt waarom Cleveringa de toespraak moest houden ,,Hij wilde het goede voorbeeld geven aan zijn studenten en het voelde als falen als hij die oratie niet hield”. De avond voor de toespraak gaf zijn vrouw als commentaar ,,Ze nemen je vast, maar je moet het doen als je denkt dat het je plicht is”. Het wordt de aanwezigen wel duidelijk dat Cleveringa een bijzonder mens was, een intrigerend mens ook en iemand met ambities. Na afloop van de bijeenkomst wordt er dan ook nog lang nagepraat met Kees Schuyt over de bijzondere biografie die hij schrijft.